Foto: Marco Borggreve
Ties Mellema speelt als saxofonist alle soorten muziek. Hij richtte in 1997 het Amstel Quartet op, waarmee hij de wereld rondreisde en verschillende prijzen won. Nu vormt hij samen met percussionist Barry Jurjus, het duo PEAX. Ties Mellema geeft ook les aan het conservatorium in Tilburg.
Artist’s Way
In 2016 heb ik bij jou de training gedaan, ik was toen net aan het revalideren na mijn eerste chemo, de ideale tijd om de Artist’s Way te doen. De Morning Pages, dagelijks drie bladzijdes schrijven, waren goud voor mij. Mijn brein kan nogal chaotisch zijn, een soort spaghetti van gedachten. Maar als je alles opschrijft, gaat het zich vanzelf ordenen en valt het eigenlijk altijd wel mee.
In die tijd was ik weer begonnen met repeteren met het Amstel Quartet en bijna elke dag kwam die vraag in mijn Morning Pages: ‘moet ik hiermee stoppen?’. Dat is volgens mij precies de bedoeling van de Artist’s Way, dat je die dingen opschrijft, waar je eigenlijk niet over na wil denken.
Ik had bijna twintig jaar samen gespeeld met het Amstel Quartet, de hele wereld over getourd, in Carnegie Hall gespeeld, een Siberië tournee, Japan, Engeland, prijzen gewonnen, noem maar op. Het was een soort familie. De vraag die steeds terugkwam was eigenlijk: wat wil ik nou echt met die saxofoon? En uiteindelijk wist ik: ik moet stoppen. Logische gedachte was, in ieder geval doorgaan tot je een alternatief hebt ontwikkeld, maar mijn intuïtie zei, dat gaat niet, je moet juist eerst ruimte creëren.
Wacht niet tot je ziek wordt
Door die chemo heb ik een jaar lang niks gedaan, dus toen wist ik dat het kon, je kan er een jaar uit stappen en weer terugkomen. Als het een jaar kan, dan kan het ook een week, of een dag. Je kunt een dag even stoppen. Je zit minder vast dan je denkt, dat is wat ik tegen mijn studenten zeg. Wacht niet tot je een chemo nodig hebt om ruimte te maken in je leven.
Bij de eerste chemo probeerde ik nog controle te houden, ik had de meeste dingen afgezegd, maar er ook een paar overheen getild, en ik dacht dat het ook een interessant verhaal was. Maar een jaar later werd ik opnieuw ziek, en dat was een ander verhaal.
Bij de tweede chemo, heb ik de handdoek in de ring gegooid, gewoon opgegegeven, alles afgezegd, totale overgave. Dat moest ook, aan het einde van het traject kwam een stamceltransplantatie, en dan word je echt fysiek binnenste buiten gekeerd, dan is het echt even alsof je geen lichaam meer hebt.
Ik moest zes weken in isolatie, mijn saxofoonreparateur had mijn saxofoon gedesinfecteerd en in plastic gewrapt en ik had een sampler en een synthesizer. Toen heb ik dus snippets muziek gemaakt, niet met een doel, maar gewoon leuk muziek maken, als een kind met blokjes muziek in elkaar zetten, dat gaf me energie. Daarmee ben ik doorgegaan, en daar is PEAX uit ontstaan, mijn nieuwe muziek ensemble. Iets totaal anders dan alles dat ik daarvoor had gedaan.
Wat wil je echt?
Leerlingen op het conservatorium laat ik vaak beginnen met in vijf minuten opschrijven wat ze nou ECHT willen. En dan probeer ik ze te enthousiasmeren om elke dag, een stapje daar naartoe te bewegen, of een half stapje.
Amateurs maken muziek om even het hoofd niet bij het werk te hebben, maar als professional zijn er momenten dat het gewoon moet. Oefenen gaat echt niet altijd van harte. Wat zwaar is, is jezelf aan het studeren krijgen, als je eenmaal zit, valt het eigenlijk meestal wel mee. En als het studeren echt niet lekker gaat, stop dan en ga naar de film of ga een boek lezen of maak even een ommetje.
Mijn ouders draaiden allerlei muziek door elkaar heen, van Robert Long tot avant gardistische jazz, Händel, Louis Andriessen, alles door elkaar heen. Dat heeft mij echt gevormd. Zelf heb ik ook echt alle soorten muziek gespeeld. In mijn nieuwe ensemble PEAX, zit al die ervaring met muziek. We noemen het cross-over, maar eigenlijk is het dat niet. Ik ga geen brug over, ik sta er middenin.
Luister naar PEAX bij VPRO Vrije Geluiden en naar PEAX op Spotify
Kijk hier voor de website van PEAX
Ties Mellema was ook betrokken bij het oprichten van Splendor, en ontmoetingsplek, een clubhuis, een podium, een muzikaal laboratorium en nog veel meer, midden in het centrum van Amsterdam.
Meer lezen: tiesmellema.com/
