The Artist's Way Amsterdam

Na alle interviews die ik afgelopen jaren had met kunstenaars en leuke mensen, stelde Connie Franssen voor om mij te interviewen. Die kans liet ik natuurlijk niet aan me voorbij gaan.

Oase

Frederike Dekkers gaf haar eerste Artist’s Way training in 2008. En nu, 11 jaar later, zitten we in haar eigen cursusruimte in Amsterdam Oud-West. Buiten rinkelen de trams, maar eenmaal binnen is het stil. Een kleine oase, gevuld met kunst.

Op mijn negentiende dacht ik: het enige dat de wereld kan veranderen, is kunst. Toen besloot ik naar de kunstacademie te gaan. Na de academie ging ik aan het werk als fotograaf en journalist, maar ik twijfelde aan mijn eigen kwaliteiten, ik voelde me geblokkeerd. Toen ik mijn eerste Artist’s Way boek in handen kreeg, dacht ik meteen ‘dit gaat over mij’.  Maar het boek belandde onderop een stapel en werd vergeten.

Een jaar later heb ik het samen met een vriendin alsnog doorgewerkt. Het had een enorme positieve impact op ons allebei. Ik besloot elke dag iets te tekenen. Na een jaar had ik 500 tekeningen, kleurrijk, luchtig en het verkocht ook nog. Het was voor mij een belangrijke ontdekking dat kunst niet zo zwaar en serieus  hoeft te zijn.

Enge dingen

Door de Artist’s Way kwam er meer in beweging. Ik ging dingen doen die ik eng vond. Ik wilde graag mensen begeleiden en ik kreeg de kans om te beginnen als reïntegratie deskundige. Dat werk paste niet helemaal, maar ik heb veel geleerd. Mijn baas zei bijvoorbeeld, nooit verbloemen als je iets niet weet, luister naar mensen en stel vragen. Dat doe ik nog steeds.

Ik ben een enorme uitsteller. Vooral spannende dingen stel ik graag uit. Ik heb lang gedacht dat ik lui was, maar dat is het niet. Door The Artist’s Way heb ik geleerd kleine stapjes te zetten. Het hoeft niet meteen perfect, maar je moet het wel doen.

Structuur is niet saai

In de elf jaar dat ik de Artist’s Way begeleid, ben ik meer structuur gaan aanbrengen. Ook in mijn eigen leven. Vroeger dacht ik dat structuur beperkend was, saai. Het tegendeel is waar. Structuur maakt dat dingen  gebeuren.

Wat ik soms lastig vind, is dat alles tegenwoordig leuk moet zijn. Positief denken kan mensen behoorlijk in de weg zitten.  Maar het leven is soms gewoon moeilijk en sommige dingen doen pijn. De Artist’s Way gaat over  zo eerlijk mogelijk onder ogen zien wat er speelt in je leven. Dat is je materiaal. 

Verlangen

Het werkt voor mij niet om doelen te stellen en daar naartoe te werken. Wel zijn er diepe wensen. Toen ik de website van werkplek Wongema in Groningen voor het eerst zag, wist ik meteen dat ik daar wilde werken. Het leek me onmogelijk maar een paar jaar later gaf ik mijn eerste Artist’s Way weekend in Wongema. Komende herfst alweer voor de zevende keer.

Het zijn dingen waar ik niet bewust naartoe werk, maar die zo’n beetje ondergronds voortleven. Als ze op je pad komen,  herken je het. Een eigen werkplek was ook zo’n diepe wens. ik zag heel helder voor me. Toen ik deze ruimte vond, paste het precies bij het beeld wat ik had.

In de weekenden in Wongema combineer ik de Artist’s Way met opstellingen. Het is mysterieus hoe opstellingen werken. Het is niet altijd meteen helder, maar je voelt  dat er iets  van belang wordt geraakt. Ik vind het een mooi proces. Op dit moment is het een wens van me om hier in mijn eigen ruimte vorm aan te geven. Hoe dat er precies uit gaat zien, weet ik nog niet.

Dit interview is geschreven door Connie Franssen. Zij volgde verschillende trainingen bij Frederike en geeft zelf schrijftrainingen geïnspireerd door de Artist’s Way. Lees hier mijn interveiw met haar: theartistsway.info/serie-interviews-deel-9-connie-franssen/ Meer lezen over het aanbond van Connie kan hier:  www.conniefranssen.nl

Voor deel 12 van mijn serie, interview ik beeldend kunstenaar Ron Krepel. Ik ben fan van zijn werk, het is poëtisch en nuchter, de Nederlandse schilderstraditie is voelbaar, maar het is ook van deze tijd. Tweeënhalf jaar geleden verruilde hij Rotterdam voor Kan, een piepklein dorp in Hongarije. Ik zoek hem daar op en praat met hem over zijn werk en het creatieve proces.

Vanaf 7 april 2019 exposeert hij zijn schilderijen in mijn werkruimte, de achterruimte van Salon West. Admiraal de Ruijterweg 9 Amsterdam. Bezichtigen op afspraak info@fredekkers.nl

Vrijheid

Op de kunstacademie voelde ik me niet thuis. Het was de tijd van de Nieuwe Wilden, je moest vooral expressief zijn en praten over je ideeën. Ik wilde iets anders, ik wilde leren schilderen.

De leraar van wie ik het meest heb geleerd, zat vlak voor zijn pensioen, hij was heel ouderwets. Ik weet nog dat ik een keer iets te laat inleverde en voor straf honderd dingen moest natekenen met potlood. Mijn klasgenoten hadden daar een hekel aan, die wilden vrij zijn. Voor mij is dat anders, juist die techniek geeft me de mogelijkheid om te schilderen wat ik wil.

Na de academie ben ik in een andere wereld terecht gekomen. Het was in de jaren tachtig. Ik ging schilderen voor het Rotterdams Kunstenaars kollectief. We waren idealistisch, we schilderden in een buurtwinkel en wilden kunst naar de mensen in de wijk brengen. Daar leerde ik om van een kleine pasfoto een groot portret te maken. Op de academie was het naschilderen van foto’s not done, dat werd gezien als vals spelen. Ik heb altijd graag foto’s nageschilderd. Liefst kies ik oude foto’s, die hebben vaak een bepaald licht, een soort gloed.

Applaus

Ik kwam terecht in de kraakscene en ging in bands spelen. Muziek maken werd mijn grote liefde, die vorm paste op dat moment beter bij mij. Ik heb jarenlang door Europa getoerd en heel veel opgetreden. Tijdens een optreden heb je direct contact met het publiek. Als je het goed doet, krijg je meteen applaus. Heel anders dan alleen in je atelier te zitten schilderen.

Het is geen hobby

Toen ik een fulltime baan kreeg als steenhouwer, was er niet meer genoeg tijd voor de muziek. Maar ik miste het wel. Ik had naast mijn werk iets creatiefs nodig  en toen ben ik weer gaan schilderen.

In de steenhouwerij zeiden mensen, wat leuk dat je een hobby hebt. Maar het is geen hobby, ik doe het niet omdat het leuk is. Er is een creatieve stroom in mij, als ik daar niets mee doe, als ik niet schilder, blijft de stroom toch doorgaan. Dan stapelen de ideeën zich op in mijn hoofd en dat gaat als het ware rotten. Dus ik schilder eigenlijk om gezond te blijven.

Zin of geen zin

Ik heb nooit last van angst voor het witte doek, ik begin gewoon. Soms heb ik zin, soms heb ik geen zin, dat doet er niet toe. Halverwege krijg ik er meestal plezier in. Het wordt pas moeilijk aan het einde, om te weten wanneer je moet stoppen. Als je te lang doorgaat, loop je het risico dat je het dood schildert. Dan wordt het saai.

Daarom schilder ik ook nooit te lang achter elkaar. Ik zet het weg, ga iets anders doen en als ik terug kom zie ik hoe ik verder moet.  Ik zet het ook wel eens op de kop, omdat je dan beter kunt zien waar in de compositie het probleem zit, of ik hou het voor de spiegel of ik maak een foto. Je moet soms trucs verzinnen om fris te blijven kijken.

Mijn eigen tempo

Ik heb altijd graag bootjes geschilderd. Ik hou van varen, ik heb ook zelf bootjes gebouwd. Dertig jaar geleden ben k in een kano de Donau afgevaren, door Oostenrijk, Hongarije naar Joegoslavië. Toen ontstond mijn liefde voor Hongarije, ik voelde me meteen thuis en dat is nog steeds zo. Sinds 2,5 jaar woon ik in een klein dorpje in Hongarije. Het was een grote stap, mijn baan opzeggen, mijn huis verkopen. Veel mensen verklaarden me voor gek, maar ik heb geen moment spijt gehad. Mijn leven is veel beter geworden. Hier is een heel ander leeftempo, alles gaat langzamer. Er is nog steeds veel te doen in en om het huis, maar ik kan alles in mijn eigen tempo doen. Ik ben blij dat ik niet meer een vaste baan heb en nu fulltime kan schilderen.

Mariette Wijne deed de Artist’s Way in 2012 en Walking in this World in 2013. Ze schrijft en geeft les in schrijven (onder andere aan de Rietveld Academie). Wat heeft zij overgehouden aan de Artist’s Way? Hoe speelt het vandaag nog in haar leven?

Sneeuwschudder

De Artist’s Way, het is een manier van leven voor mij. Af en toe een moment aan de kant gaan staan, in plaats van je aan te passen aan het tempo van de mensen om je heen. Je even niet zo druk maken over de wereld die in brand staat, maar iets lezen dat je inspireert of een wandeling maken.

Morning Pages schrijf ik ook nog steeds. Het is net als met zo’n sneeuwschuddertje. zo’n glazen bol met sneeuwvlokjes. Eerst twee pagina’s zeuren en piepen, klagen en zorgen maken en dan komt iets nieuws op gang. Tijdens het schrijven wordt de sneeuw opgeschud en dan wordt het weer rustig. De sneeuw gaat liggen en je kunt weer verder.

De Shaking Quackers

De laatste tijd gun ik mezelf soms tijd voor een ‘artist date’ in de ochtend. Dan mag ik een uurtje associatief ronddwalen op internet. Het start met iets dat me fascineert, bijvoorbeeld vrouwen met opgestroopte mouwen, dan zoek ik verder en kom ik bij vrouwen in de tweede wereldoorlog die in de wapenindustrie werkten en via een zeefdrukkend vrouwencollectief bij de Shakers, de Shaking Quakers.

De Shaking Quackers was een geloofsgemeenschap die zich in de 18de en 19de eeuw settelden in Amerika. Ze zijn beroemd geworden door de meubels die ze maakten. In die meubels zit een soort goddelijk evenwicht, ze zijn puur en mooi. Door hun hele huis hadden ze een band aan de muur en daar hingen ze alles aan op, ik denk om de vloer schoon te maken, dus ook stoelen hingen aan die kapstok. Dat hele huishouden was een soort spiritueel gebed.

Normaal zou ik dat links laten liggen, of ik zou vinden dat ik er een grondige studie naar moet doen of minstens een boek over moet schrijven. Maar gewoon even stil staan en ervan genieten, dat ik dat mag, dat heeft de Artist’s Way mij gebracht. Door tijd te maken voor dat soort dingen, geef je je leven schoonheidsinjecties.

Je hoeft niet op TV

In mijn lessen op de Rietveld gebruik ook Artist’s Way opdrachten. Zo begin ik vaak met zeven minuten ongecensureerd schrijven. Soms met een kleine opdracht: waarom is dit een dag om nooit te vergeten? Daarna voelen de studenten: “wauw, dit heb ik geschreven, ik heb iets vast gelegd of ik ben iets kwijt”.

Jonge mensen zijn vaak geblokkeerd, zeker met schrijven, ik snap dat heel goed. Ik probeer ze te leren dat het niet over kwaliteit gaat. Die komt er vanzelf in of niet. Zij moeten vooral zorgen dat ze productief zijn, dat besef is belangrijk. Ik help ze bij het ontheiligen van de creativiteit: het is maar een versie, je hoeft niet op tv, het komt niet in de krant.

Het is natuurlijk wel heilig, maar om het te doen, moet je het juist heel praktisch maken. Wat is het minste wat je kunt doen? En doe dat dan. Zet je timer op een half uur en ga schrijven of leg je potloden op kleur. Dan heb je ten minste iets gedaan en als je geblokkeerd bent dan helpt dat enorm.

Schrijven in Portugal

Voor de meeste schrijvers is schrijven iets wat ze erbij doen. In de avonduren of op een zondagmiddag. Vaak ook in grote eenzaamheid en met vragen als ‘is het goed genoeg?’. In juni geef ik een schrijfweek in Portugal. Dan kunnen schrijvers ervaren hoe fijn het is om in elkaars nabijheid te werken. Die gedeelde concentratie is met niets te vergelijken. Die stilte, de gebogen hoofden, het gegrinnik om een goede vondst: dan knettert de atmosfeer.

Meer lezen over Mariette: www.mariettewijne.nl of over de schrijfweek in Portugal: http://www.moinhosdodao.nl/

Voor deel tien in deze serie, praat ik met Albert Both, taalcoach die zijn eigen Dutch Brainwash methode ontwikkelde. In 2000 deed hij bij mij een loopbaandag en in 2013 volgde hij de Artist’s Way training. Ik bezoek hem in zijn kantoor op de Keizersgracht.

Dolende dertigers

Mensen zijn vaak veel te serieus. Als ze bij mij een brainwash taaltraining komen doen, moeten ze vooraf een contract tekenen dat ze 65.000 fouten gaan maken in die week, dat is de start. Ik vertel van te voren dat ik veel grapjes maak, waarin ik mensen en hun gewoontes een beetje belachelijk maak. Als je kunt lachen om je eigen taal en cultuur, dan is het halve werk al gedaan.

Mijn grote liefde komt uit Spanje, hij kwam voor mij naar Nederland en moest dus de taal leren. Zelf vind ik een nieuwe taal leren heel leuk, ik heb een grote passie voor talen. Dus toen ik hem zag worstelen met de taallessen was dat heel frustrerend. Ik wist gewoon zeker dat dat beter kon. Ik had in die tijd (in 2000) een saaie commerciële functie die slecht betaalde en ik voelde me volkomen verloren. Maar ik wilde geen taalles geven, want de meeste taalcursussen vond ik heel truttig en saai. Toen las ik in de krant over de loopbaandag. Het stuk heette “de dolende dertigers”, precies zoals ik me voelde, zo kwam ik bij jou terecht. Jij zei toen: “waarom ontwikkel je niet je eigen methode?” Daar had ik nooit aan gedacht, dat was een nieuwe gedachte.

Jij tipte me ook om NLP te gaan doen bij Christine de Vries, waar ik veel over taal en coaching geleerd heb. Een paar jaar later kon ik mijn baan opzeggen en ben ik begonnen als talencoach. Sinds 2009 heb ik mijn eigen kantoor op de Keizersgracht en geef ik intensieve taaltrainingen die ik de Dutch Brainwash noem. Mensen worden  een week lang ondergedompeld in het Nederlands. De resultaten zijn verbluffend.

Je hersenen onder een glazen stolp

De tragiek van het leren van een taal is dat het heel lang duurt voordat je het helemaal goed doet. Voor je het weet ga je jezelf afkraken. Jij hebt me geïnspireerd met je Artist’s Way lessen. Je liet heel helder zien hoe je die innerlijke criticus kunt ontmaskeren en ontwapenen.

Een taal leren is een creatief proces. Net als in de Artist’s Way gaat het vooral om het wegnemen van blokkades. Na je geboorte, in de eerste jaren van je leven, neem je de wereld waar zoals die is. Dan leer je heel makkelijk iedere taal die er om je heen wordt gesproken. Als je opgroeit ontwikkel je ideeën en overtuigingen, je leert hoe het hoort en wat gewoon is in jouw taal en cultuur. Daardoor kijk je naar de wereld door allerlei filters. Het is alsof je je hersens onder een glazen stolp zet. Dat voelt wel veilig en lekker rustig, maar dat maakt het moeilijker om iets nieuws te leren.

Kerstbommen of kerstbomen

Je kunt honderd keer vertellen, er zijn korte klanken en lange klanken in het Nederlands, maar ik vraag dan bijvoorbeeld: heb je liever kerstbomen of kerstbommen? Ik had iemand uit Pakistan, die zei, ik heb liever bommen, dan zeg ik, dat is geen verrassing en laat ik een plaatje zien van Ossama Bin Laden en van een kerstboom, dan gaan de ogen open.

Mijn geheime missie is om mensen uit hun gewone doen te brengen, om die glazen stop even weg te halen. Ik probeer mensen te raken en ze zo ver te krijgen dat ze risico’s nemen. Zelf neem ik tijdens de training voortdurend risico’s. Ik daag mensen uit en zoek daarbij de grens op. Soms ga ik heel ver, maar het komt altijd goed, want ik verdiep me oprecht in mensen en in hun ervaring met taal. Vervolgens verleid ik ze om de sprong te wagen in het onbekende en dan gaat er een wereld voor ze open.

Meer lezen over Albert Both en zijn brainwash methode kun je hier.
Meer weten over loopbaanbegeleiding in één dag (individueel)? Kijk dan hier.

Voor deel negen in deze serie, praat ik met Connie Franssen, danseres, schrijfster en trainer. Ze deed mee met de Artist’s Way training in 2012 en de vervolg training in 2013. Dat inspireerde haar tot het ontwikkelen van haar eigen schrijftraining, de ‘Write Way’.

Waar wil je zijn over 5 jaar?

Laatst vroeg een vriendin, waar wil je nou zijn over vijf jaar?  Ik vind dat heel volwassen klinken, doelen stellen en daarnaar toewerken. Maar zo werkt het voor mij niet, Ik heb dat nooit gedaan. Dingen komen op mijn pad.

Vroeger heb ik jarenlang professioneel gedanst. Dansen was mijn leven. Ik heb bijvoorbeeld ook een jaar moderne jazz gestudeerd in New York. In die tijd, eind jaren 70, was New York nog een hele nare vieze gewelddadige stad, maar je kon er wel de hele dag lessen volgen. Op mijn 33e werd mijn rugklachten te erg en moest ik stoppen. Via het arbeidsbureau heb ik me laten omscholen en werd systeem beheerder bij TNO. Liep ik ineens rond met een schroevendraaier en hielp mensen met software problemen. Daar lag mijn hart niet. Mijn oudste dochter had veel zorg nodig, dus wilde ik minder werken. Ik kreeg een administratief baantje bij de interne uitgeverij en daar ontdekte dat ik kon schrijven. Sindsdien leef ik daarvan. Zoiets kun je van te voren niet bedenken.

Show up!

Je moet niet wachten tot inspiratie als een cadeautje uit de hemel in je schoot valt, dat is onzin. Je moet gewoon aan de slag. Dat is wat Julia Cameron (schrijfster Artist’s Way) ook zegt: “Show up at the page!”. In de schrijftraining die ik geef, the Write Way, zie ik het keer op keer gebeuren. Mensen komen meestal met het idee: ‘ik kan niet schrijven’. Maar ze krijgen allemaal iets op papier, al vanaf de eerste tien minuten, dat vind ik zo gaaf.

Het was confronterend om tijdens de Artist’s Way te ontdekken hoeveel vooroordelen ik had over creativiteit. Ik vind mezelf niet creatief, ik ben een ambachtsvrouw. Creatief is iemand die een roman schrijft, die schildert of componeert. Terwijl creativiteit natuurlijk alles te maken heeft met een manier van kijken. Hoe je je leven inricht en of je durft te kiezen voor onzekerheid. En dat heb ik eigenlijk altijd gedaan. De Artist’s Way heeft me meer ontvankelijk gemaakt, ik zie en ervaar veel meer van wat er om me heen gebeurt.

Vogels en Reeën

Ik had altijd een groot verlangen naar zo’n tuinhuisje in de natuur. Sinds anderhalf jaar geef ik daar ook mijn schrijfcursus. Ik dacht, dat ik daar zelf veel zou schrijven in wat ik mijn schrijfhuisje noem. Maar dat doe ik bijna niet. Ik kijk uit het raam, ik kijk naar de vogeltjes. Ik ga veel lopen, kijken of ik reeën zie. Er zijn paarden en er worden veulentjes geboren. In het begin was het lastig uit te leggen dat ik daar vaak alleen wil zijn. Mijn man voelde zich dan soms buitengesloten. Maar het is zo belangrijk om een eigen plek te hebben. Om te weten wie je bent, zonder ruis. Ik ben daar Connie, niet iemands vrouw, moeder of collega.

Dance for health

Je kunt er op het vertrouwen dat zaadjes geplant worden in de loop van je leven. En als je je voelsprieten open hebt staan, dan gaat dat vroeg of laat ontspruiten. Zo zag ik twaalf jaar geleden een documentaire over Dance for Health, dansles aan mensen die door ziekte of ouderdom moeilijk kunnen bewegen. Dat raakte me enorm, maar ik worstelde in die tijd zelf met een blessure, dus kon ik er niets mee. In de tussentijd ben ik geopereerd aan mijn rug en heb weer mijn lijf terug. En nu ben ik onlangs gestart met de opleiding om zelf die danslessen te geven. Op mijn oude dag moest ik weer auditie doen. En het is gelukt! Eigenlijk is het precies hetzelfde is als The Write Way. Het is een ander kanaal, maar het is ook een manier om mensen in beweging te krijgen, letterlijk en figuurlijk. Ik voelde me meteen helemaal thuis.

Meer lezen over Connie Franssen en the Write Way?
Kijk op conniefranssen.nl

Wil je Connie Franssen ontmoeten in haar schrijfhuisje? Er is een schrijfworkshop op vrijdag 15 juni 2015.
Aanmelden kan via mail: info@conniefranssen.nl

Voor deel acht in deze serie, praat ik met Erik Wong, ontwerper, docent aan de Rietveld academie en motor achter Wongema. Wongema is een werkplek en dorpscafé in Hornhuizen, Noordwest Groningen, aan het einde van de wereld, waar ik samen met Erik, sinds enkele jaren Artist’s Way weekenden organiseer.

Hoe ziet Erik het creatieve proces? Wat doet deze plek met mensen? Heeft hij nog tips voor makers?

Iedereen een jaar op de kunstacademie

Iedereen heeft creativiteit in zich, je hebt in je leven voortdurend strategieën nodig. Je moet iemand verleiden, je moet een burenruzie oplossen of je moet iemand overhalen om iets te doen. Hoe pak je dat aan? Op de Rietveld, de school waar ik les geef, wordt dat heel erg op de spits gedreven. Steeds opnieuw die vraag: hoe kom je van niets tot iets dat functioneert. Dat is gewoon fantastisch, in die zin gun ik iedereen die school.

Ik vind het interessant om te zien, hoe studenten daarmee omgaan. Als je ambitie te groot is, of je kiest oplossingen die niet bij jou passen, dan lukt het niet. Soms moet  je inzetten op dat wat je niet kan, maar soms kun je daar beter op een elegante manier  omheen bewegen. Dat is eigenlijk wat je leert op zo’n school: hoe zet ik mijn kennis en talenten in.

Denk als een regisseur

Zelf loop ik permanent vast. Maar ik kan dingen heel goed oplossen. Ik vind mezelf heel lui, ik weet goed wat ik wel en niet kan en daar doe ik het mee. Dat is ook mijn kracht. Al heel jong dacht ik als een art director, als een regisseur. Als ik iets niet kon of ik had daar de ruimte niet voor in mijn hoofd, dan vroeg ik andere mensen om dat te doen. Op die manier ben ik ook afgestudeerd, Ik trok wel aan de touwtjes, maar ik gaf best veel ruimte aan anderen. Dat ben ik  altijd blijven doen.

On the road

Ik heb vroeger best veel gereisd, ik ben iemand die graag on the road is. Op reis heb je een soort gevoeligheid, dan kijk je anders en dan kan een plek heel belangrijk zijn. Het leek mij leuk om ooit zelf een plek in te richten en te beheren. En hier in Noordwest Groningen, keek ik letterlijk tegen een leeg pand aan, omdat ik er tegenover woonde. Dat pad zou gesloopt worden, dus er moest iets gebeuren. Dat zijn typisch situaties die mij in beweging zetten. Het was alles of niks: of ik zou dat pand nieuw leven geven of ik zou het voorbij laten gaan en dan was het gewoon gesloopt. Ik stel mezelf dan de vraag: wat als je dit niet doet? En toen voelde ik dat ik dan spijt zou krijgen, dus ik heb het gedaan. En nu bestaat Wongema alweer zes jaar.

Monorealiteit

Ik zag al snel dat die plek een mooi contrast is met de grote stad, zoals Amsterdam. In de stad zijn prikkels, daar is cultuur, daar zijn de uitdagingen, en ook problemen om te worden opgelost. Dat maakt de stad  aantrekkelijk, daarom staan kunstacademies ook in daar. Maar het kan ook  verstikkend zijn om altijd in dat stedelijke, overprikkelde milieu te werken. Waar je ook kijkt, er gebeuren altijd twintig dingen tegelijk om je heen en je kan je ook nog eens honderd andere dingen voorstellen die kunnen gebeuren. Wongema is een heel andere wereld. Daar is een soort monorealiteit. Als je daar uit het raam kijkt en er vliegt een vogel van de ene boom naar de andere dan is dat het enige dat gebeurt op dat moment. Daardoor ontstaat ruimte voor denken en  reflectie. Je doet een stap terug doet en kijkt: wat ben ik eigenlijk aan het doen en waarom? Dat hoeft niet dramatisch te zijn, maar het is wel belangrijk.

Artist’s Way

Het leuke van Artist’ Way weekenden vind ik dat de deelnemers zo verschillend zijn. Mensen komen vaak omdat ze vast zitten. Er is een blokkade of ze komen ergens niet toe. Dat zijn universele processen, dat kent iedereen en daardoor is er ook veel herkenning. Bijzondere in Wongema is dat je geen kant op kunt, je deelt samen een huis voor een weekend. Er is genoeg ruimte om je eigen ding te doen, maar je komt elkaar ook tegen, dat is een mooie combinatie. In zo’n weekend gebeurt altijd best veel, heb ik het idee.

Spijbelen

Ik krijg ook vaak de vraag van individuen of ze mogen komen werken in Wongema, maar om eenlingen onderdak te bieden, daar is het pand te groot voor, dat is niet rendabel. Daarom zijn er nu werkweekenden. Je stapt even uit je dagelijks leven en je geeft over aan een ander ritme en je kunt in alle rust werken aan je eigen dingen. Geen afleiding, om je heen dat landschap met niets dan leegte. Op gezette tijden staat er een bord eten voor je neus en er wacht een knisperend opgemaakt bed op je. Dan kun je meters maken, of niet, want spijbelen is voor ons ook werken.

Meer weten over Wongema? Kijk hier

Het volgende Artist’s Way weekend in Wongema is op 20-22 april 2018. Lees hier meer.
Er zijn werkweekenden op 9-11 februari, 23-25 maart en 25-27 mei 2018. Lees hier meer.

Voor deel zeven bezoek ik Martine Stam, mede eigenaar van kinderdagverblijf Klein Lab in Amsterdam Noord. Ze deed de Artist’s Way training in 2011 en een korte vervolgtraining in 2016.

Energie

In de tijd dat ik de Artist’s Way volgde, was ik aan het herstellen van een burn-out. Mijn werk als project manager had me opgebrand. Ik probeerde me aan te passen aan een bedrijfscultuur waar ik gewoon niet in paste. Als je dan thuis zit ben je niet alleen doodmoe, maar voel je je ook nog afgewezen en buitengesloten. De training gaf me het gevoel weer ergens bij te horen en het was even iets anders dan de psycholoog of de fysiotherapeut. Het is lichtvoetig en geeft moed om weer kleine stappen te zetten. En het werkt relativerend om de verhalen van anderen te horen, want zij hebben dezelfde shit, maar dan anders.

Als je een burn-out hebt, heb je geen energie en heb je nergens zin in. Ik weet nog dat we een lijst moesten maken van twintig dingen die we graag deden, en ik dacht: ‘ik weet er niet eens één’. Maar als je begint, komt er toch van alles. Alleen al het gevoel dat je iets graag zou willen doen, geeft je weer een beetje energie.

Ruimte innemen

Ik was zwanger in die tijd van mijn eerste kind en we waren ons huis aan het verbouwen. We leefden tussen de dozen. Alles kwam tegelijk. Het werkt goed om dan te mogen mopperen op papier, dan hoef  je het ook niet bij anderen kwijt. En soms word je zo moe van je eigen gemopper, dan ga je actie ondernemen. Ik ben in die tijd gestart met mijn eigen kinderdagverblijf. Ik wilde me gewoon niet meer voortdurend aanpassen aan wat anderen verwachten, dat kost te veel energie en levensvreugde.

Ruimte innemen blijft mijn thema. Nog steeds vind ik het soms lastig om naast me neer te leggen wat anderen vinden. Tegelijk ben ik eigenzinnig ben en weet ik precies hoe ik de dingen wil aanpakken. Ik wil geen verantwoording afleggen aan anderen, maar de dingen op mijn manier doen. Ik vind bijvoorbeeld heerlijk om in het Eye te werken, lekker over het IJ uitkijken, tussendoor een uurtje naar de film. Dan kan ik veel werk gedaan krijgen. Maar soms laat ik me daarvan weerhouden, door wat anderen vinden. Daar heb ik schoon genoeg van. Ik ben onlangs ook weer begonnen met het schrijven, hopelijk gaat dat me steunen in het volgen van mijn eigen pad.

Extra leven

Naast mijn bedrijf en twee kleine kinderen, blijft er weinig tijd over. Maar toch ga ik elke week paardrijden. Tijdens de Artist’s Way training heb ik mezelf een kaart gestuurd van een paard. Daar staat op: ‘je moet altijd blijven paardrijden’. Die kaart hangt boven mij bureau. Als ik op een paard zit, denk ik nergens anders aan. Het was ook één van de alternatieve levens waar ik naar verlangde: een boerderijleven. Het goede nieuws is dat je daarvoor niet per se een boerderij hoeft te kopen. Ik kan die kant van mezelf ook leven in een halve dag per week. Als ik dan op een pony door de bollenvelden en de duinen rijd, dan voelt dat enorm luxe. Iedereen is aan het werk en ik ga lekker paardrijden. Ik heb op een gegeven moment besloten om gewoon in mijn paardrijkleren mijn kinderen naar het kinderdagverblijf te brengen zodat iedereen het gewoon weet, niet stiekem. Dan voel ik me wel schuldig, maar van jou heb ik geleerd dat dat er gewoon bij hoort. En evengoed is het dan heerlijk.

Bewaren